Şeyh Hamid-i Veli Somuncu Baba

       Asıl adı Hamid Hamîdüddîn olan Somuncu Baba, 1331 yılında Kayseri’nin Akçakaya köyünde dünyaya gelmiştir. Kendisinden bahseden kaynaklarda “Somuncu Baba”, “Ekmekçi Koca”, “Hamid-i Veli”, "Hamîdüddîn-i Veli” isimleri kullanılmaktadır. Şeyh Hamid-i Veli, Efendimiz’in (sav) 24. kuşaktan torunu ve seyyiddir. Babası Şemseddîn Musa, Anadolu’nun İslamlaşmasında rol oynayan Horasan erenlerindendir.

       Şeyh Hamid-i Veli, Osmanlı Padişahlarından Yıldırım Bayezid Han zamanında yaşamıştır. Zahiri ve batıni ilimlere dair ilk tahsilini babasından alan Şeyh Hamid-i Veli, Şam, Tebriz, Hoy ve Erdebil’de ilim tahsil etmiş, Bayezid-i Bistamî’nin ruhaniyetinden manevi anlamda istifade etmiş, Şeyh Alâeddin Erdebilî’nin müridi olmuştur.

       Şeyh Hamid-i Veli, seyr ü sülûkünü tamamladıktan sonra şeyhi Erdebilî’nin emri ile Anadolu’ya dönmüş, Bursa’ya yerleşmiştir. Melâmî bir meşrebe sahip olan ve şöhretten uzak duran Şeyh Hamid-i Veli, Bursa’daki ilk yıllarında kendi imkanlarıyla pişirdiği ekmekleri “Somunlar Müminler” nidalarıyla halka dağıtmıştır. Kendisine “Ekmekçi Koca” ve “Somuncu Baba” lakabının verilmesi bu faaliyetinden ötürüdür.

       Yıldırım Bayezid’in Niğbolu zaferinin şükür nişanesi olarak yaptırdığı Bursa Ulu Cami açılışında hutbe irad etmekle vazifeli olan Emir Sultan “Zamanın ğavs-ı a‘zamı şu anda aramızdadır, o burada iken halka nasihat ve hitap etmek bize münasip değildir” diyerek bu görevin Somuncu Baba’ya verilmesini tavsiye etmiştir. Yıldırım Bayezid Han’ın tevcihleriyle hutbeye çıkan Somuncu Baba, Fatiha Sûresi’ni 7 farklı mana ve işârî yorumla tefsir etmiştir. Somuncu Baba, bu hutbesiyle başta padişah olmak üzere, mescidde bulunana ilim adamları ve halkı etkilediği kaynakların aktardığı bilgilerdendir. Bu hutbe ile halk arasında tanınan Somuncu Baba, meşrebi gereği şöhretten uzak durmak adına Bursa’yı terk etmiştir. Oğulları Yusuf Hakîkî ve Halil Taybî ile Aksaray’a gelmiş, büyük oğlu Yusuf Hakîkî’yi burada bırakarak Hacc’a gitmiştir. Hac dönüşü Darende’ye yerleşmiş ve ömrünün son demlerini bu beldede geçirmiştir. 1412 yılında ahirete irtihal eden Somuncu Baba’nın kabri Malatya iline bağlı Darende ilçesindedir.

       Somuncu Baba yetiştirdiği talebeleri ile Anadolu’nun manevi imarına, Osmanlı Devleti’nin büyümesi ve gelişmesine katkı sağlamış bir Allah dostudur. Onun irşadı, müridi ve halifesi Hacı Bayram-ı Veli vasıtasıyla hem Osmanlı devlet adamlarına hem de Anadolu insanına ulaşmıştır. Bir diğer meşhur müridi ise Molla Fenârî’dir. Ulu Cami’de dinlediği hutbe ile Fatiha tefsirine dair aklındaki soru işaretlerine cevaplar bulan Molla Fenârî, o demde Somuncu Baba’ya intisap etmiştir. Bunun dışında Şeyh Şücaüddin Karamanî, Şeyh Muzafferuddin, Akşemseddin, Karaşemseddin, Akbedreddin, Muslihiddin-i Karamanî, oğulları Yusuf Hakîkî ve Halil Taybî müridleri arasında sayılabilir.

       Somuncu Baba’nın Şerh-i Hadîs-i Erbâin, Zikir Risâlesi ve Silâhu’l-mürîdîn adlı üç eseri olduğu bilinmektedir.